Có thể các bạn không hề cảm thấy xa lạ với cái tên Wyckoff nếu đã tìm hiểu kỹ về thị trường tài chính. Tuy nhiên, mình nghĩ là không nhiều bạn thật sự biết Wyckoff là ai, hay phương pháp Wyckoff là gì. Dù rất nổi tiếng nhưng việc nắm bắt được phương pháp giao dịch này lại không hề đơn giản, vì nó khá nặng về lý thuyết và đòi hỏi có sự tìm hiểu vô cùng kỹ lưỡng.

Đôi nét về Richard Wyckoff

Phương pháp Wyckoff vốn được đặt tên theo cha đẻ của nó – Richard Demile Wyckoff, một trong những tượng đài của giới tài chính toàn cầu. Ông cũng là một trong năm “người khổng lồ” của trường phái phân tích kỹ thuật, bên cạnh Dow, Gann, Elliott và Merrill.

Wyckoff sinh năm 1873, mất năm 1934. Ông đã từng sở hữu một công ty riêng khi mới 25 tuổi. Sau đó, ông đóng vai trò là nhà sáng lập, tác giả và biên tập viên của Tạp chí Phố Wall trong gần hai thập kỷ.

Richard Demile Wyckoff (1873- 1934)

Wyckoff đã dùng kinh nghiệm của mình, kết hợp với việc phỏng vấn nhiều nhà giao dịch lớn trong thời đại đó để hệ thống hóa tất cả thành các quy luật, nguyên tắc và kỹ thuật giao dịch. Chính những nguyên tắc của ông đã giúp ích rất nhiều cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, giúp họ tránh khỏi tình trạng liên tục thua lỗ đến nỗi phải rời bỏ thị trường.

Vào những năm 1930, Richard đã thành lập một Học viện đào tạo, nơi mà sau này trở thành Học viện Wyckoff (Mỹ) để đào tạo các khóa học xác định các nhà đầu cơ tích lũy hay phân phối cổ phiếu, và làm thế nào để hòa nhập được với những gã “tay to” này.

Việc lựa chọn cổ phiếu của ông thường bắt đầu bằng việc đánh giá tổng thể thị trường sau đó đi sâu vào việc phân tích và tìm ra các cổ phiếu có lợi nhuận tiềm năng.

Định nghĩa và bản chất của phương pháp Wyckoff

Wyckoff đã đưa ra một mô hình về cách vận động của giá – Wyckoff Price Cycle, hay chúng ta còn gọi là mô hình Wyckoff.

Mô hình này thực chất là một phương pháp phân tích dựa trên các quy luật về diễn biến của thị trường.

Các cách tiếp cận lý thuyết và thực tế của phương pháp Wyckoff đối với thị trường bao gồm:

• Hướng dẫn xác định cổ phiếu tiềm năng để vào các lệnh mua hoặc bán
• Phân tích kênh dao động, tích lũy và phân phối
• Cách sử dụng biểu đồ Point and Figure để xác định mục tiêu giá cả

Wyckoff cho rằng trong thị trường chứng khoán không có gì là dứt khoát và giá cổ phiếu được điểu khiển bởi cảm xúc của con người. Các nhà đầu tư không thể mong đợi cùng một mô hình chính xác lặp lại theo thời gian. Tuy nhiên, một mô hình hay hành vi thị trường tương tự vẫn sẽ có khả năng lặp lại và bạn vẫn có thể nắm bắt để có lợi nhuận nếu phân tích được thị trường một cách khôn ngoan.

Dưới đây là 2 quy tắc mà Wyckoff cho rằng các Trader cần ghi nhớ:

• Quy tắc 1: Thị trường sẽ không lặp lại tuyệt đối 2 lần. Các diễn biến thị trường thường dựa trên một kiểu hành vi cơ bản nhưng có những sự chỉnh sửa tinh tế, sự so sánh và những phát kiến bất ngờ.
• Quy tắc 2: Hành vi của thị trường ngày hôm nay chỉ có ý nghĩa đáng kể khi đặt trong tương quan so sánh với thị trường trong ngày hôm qua, trong tuần trước, tháng trước, thậm chí là năm trước. Thị trường hôm nay phải được so sánh với những diễn biến trước đó.

4 điểm chính trong phương pháp Wyckoff:

• Xác định xu hướng
• Các mô hình đảo chiều
• Dự báo giá
• Vị trí trong xu hướng

Mặc dù nguyên bản phương pháp này nguyên gốc hoàn toàn tập trung vào cổ phiếu, nhưng bạn cũng có thể áp dụng phương pháp Wyckoff cho bất kỳ thị trường giao dịch tự do nào mà các nhà giao dịch tổ chức lớn hoạt động, bao gồm các loại hàng hóa, trái phiếu và tiền tệ.

03 quy luật của phương pháp Wyckoff

Quy luật Cung – Cầu

Đây là quy luật đầu tiên và cũng là trọng tâm trong phương pháp Wyckoff. Quy luật này cho ta biết rằng giá sẽ tăng khi cầu lớn hơn cung, ngược lại khi cung lớn hơn cầu, giá sẽ giảm:

• Cầu (Mua) > Cung (Bán) => Giá tăng
• Cầu (Mua) < Cung (Bán) => Giá giảm
• Cung = Cầu => Giá (hầu như) không đổi

Để nhận định được sức mạnh của cung và cầu, các bạn có thể sử dụng việc so sánh giá và khối lượng giao dịch. Tuy nhiên trên thực tế việc này cần khá nhiều thời gian để học hỏi.

Luật Nhân Quả

Luật Nhân Quả hay còn gọi là quy luật nguyên nhân – kết quả, được sử dụng để xác định mục tiêu giá dựa trên thời gian tích lũy, thông qua biểu đồ Point & Figure.

Hiểu một cách đơn giản quy luật này có nghĩa là khi giá đi sideway càng lâu (tích lũy), thì khi nó thoát ra khỏi vùng tích lũy đó sẽ có sức mạnh xu hướng càng lớn. Việc tích lũy được coi là nguyên nhân dẫn đến sức mạnh của xu hướng.

Quy luật nhân quả trong phương pháp Wyckoff

Quy luật này giúp dự đoán mức giá kỳ vọng bằng cách xác định mức độ tiềm năng của một xu hướng đang được hình thành từ nền tích lũy hoặc phân phối

Quy luật Nỗ lực và Kết quả

Quy luật này cho thấy những tín hiệu cảnh báo sớm về một sự thay đổi xu hướng có thể xảy ra trong tương lai gần. Sự phân kỳ giữa giá và khối lượng thường cho thấy biến động của xu hướng giá.

Quy luật Nỗ lực và Kết quả trong phương pháp Wyckoff

Những thay đổi về giá được coi là kết quả của sự nỗ lực, thể hiện qua sự thay đổi của khối lượng giao dịch. Nếu giá và khối lượng biến động một cách hòa hợp với nhau thì có thể xu hướng sẽ tiếp tục. Nhưng nếu chúng có sự khác biệt trong biên độ dao động thì nhiều khả năng xu hướng có thể dừng lại.

“Composite man” và 04 chu kỳ của phương pháp Wyckoff

Wyckoff đã đưa ra khái niệm “Composite man” (tạm dịch: Người vận hành phía sau). Khái niệm này thể hiện một nhân vật đứng sau thị trường. Thị trường là tổng hợp hoạt động của rất nhiều người và tổ chức khác nhau, tuy nhiên Wyckoff nghĩ mọi người nên nghiên cứu thị trường như thể nó là kết quả hoạt động của một người duy nhất.

Các bạn có thể hiểu đơn giản Composite man là tổng hợp các thế lực lớn đằng sau thị trường (các nhà giao dịch tổ chức, quỹ đầu tư…)

Trên thực tế, hành vi của các nhà giao dịch cá nhân thường đi ngược lại với tổng thể thị trường, nói cách khác chính là ngược lại với “Composite man”, và thường đem đến sự thua lỗ cho họ. Vì vậy, Wyckoff cho rằng các nhà giao dịch cá nhân nên hành động theo composite man, vì chiến lược của “người” này hoàn toàn có thể học hỏi được.

Từ khái niệm Composite man, chúng ta có một mô hình về chu kỳ của thị trường gồm bốn giai đoạn: tích lũy, tăng trưởng, phân phối và suy thoái. Đây chính là Wyckoff Price Cycle mà chúng ta nhắc tới ở phía trên.

Wyckoff Price Cycle trong phương pháp Wyckoff

Hình minh họa trên được lấy nguyên bản từ  ấn phẩm xuất bản năm 1998 của Roman Bogomazov. Ông đã tổng hợp kiến thức của Wyckoff, Elliot và Pruden để minh họa các giai đoạn diễn biến của giá, hành vi và tâm lý của tạo lập và nhà đầu tư cá nhân.

TP Trading đã làm rõ lại và minh họa theo hình ảnh sau đây:

Giai đoạn tích lũy (Accumulation Phase)

Một xu hướng tăng bắt đầu từ giai đoạn tích lũy. Đây là lúc Composite man bắt đầu mua tài sản để tích lũy. Tuy nhiên, dòng tiền được anh ta đổ vào thị trường một cách khéo léo để không làm giá tăng mạnh đột ngột. Cũng chính vì thế mà các nhà giao dịch nhỏ lẻ không nhận ra thị trường đang trong thời kỳ tích lũy.

Giai đoạn tăng trưởng (Mark Up Phase)

Nơi mà giai đoạn tích lũy kết thúc cũng là điểm bắt đầu của một chu kỳ tăng giá. Lúc này Composite man đã tích lũy đủ nhiều, lực bán ra đã cạn kiệt và anh ta có thể dễ dàng đẩy giá lên cao.

Lúc này, một cách tự nhiên, các nhà giao dịch nhỏ lẻ sẽ bị hấp dẫn bởi lực tăng của thị trường và nhanh chóng tham gia rất náo nhiệt, từ đó đẩy giá tăng lên mạnh mẽ. Thời điểm này, cầu lớn hơn cung.

Giai đoạn phân phối (Distribution Phase)

Khi thấy giá đã tăng đủ nhiều, Composite man bắt đầu bán ra tài sản mà mình nắm giữ cho những người tham gia thị trường muộn. Thông thường giai đoạn này được thể hiện bằng một xu hướng đi ngang trên biểu đồ. Lúc này có thể nói cung đáp ứng đủ cầu, hai bên cân bằng cho đến khi nguồn cung dần cạn kiệt.

Giai đoạn suy thoái (Mark Down Phase)

Sau khi quá trình phân phối kết thúc, hiển nhiên cung đã nhỏ hơn cầu. Lúc này quá trình giảm giá diễn ra rất mạnh mẽ và nhanh chóng. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư nhỏ lẻ đang vội vàng bán ra tài sản của mình để tránh thua lỗ thêm.